ژوئیه سال جاری بود که وزرای خارجه چین و روسیه در یک بیانیه رسمی پیشنهاد خود را مطرح کردند. آنها از آمریکا خواستند به جای دامن‌زدن به مجادله خود با کره شمالی، از رزمایش‌های مستمر خود در نزدیکی این کشور کوتاه بیاید و آن را متوقف کند و در سوی مقابل نیز کره شمالی داوطلبانه و تا مدتی که خود مشخص می‌کند، از آزمایش‌های پیاپی موشک بالستیک دست بردارد. سپس مذاکرات برای پایان دادن به خصومت آغاز شود. همزمان در اواخر ژوئیه، اولین رزمایش دریایی روسیه و چین در دریای بالتیک برگزار شد.

جین‌پینگ و پوتین به خوبی می‌دانند اگر چه آزمایش‌های کره شمالی می‌تواند روزی برای آنها هم که همسایه پیونگ یانگ هستند تهدید باشد و از این رو آن را در شورای امنیت محکوم می‌کنند، اما از آن سو نیز می‌دانند که حضور آمریکا به بهانه خطر کره شمالی می‌تواند تهدید بزرگتری باشد. آنها اگر برای توقف کره شمالی به تحریم اکتفا می‌کنند، ‌ برای توقف آمریکا دائماً بر همکاری‌های نظامی و رزمایش‌های مشترک خود می‌افزایند. هر تهدیدی پاسخ خود را می‌طلبد.

اکنون هیچ کشوری به اندازه چین دارای همکاری‌های نظامی با روسیه نیست. در واقع نوعی اتحادیه نظامی غیررسمی میان این دو برقرار است:

۱- وزرای دفاع و فرماندهان ارتش دو کشور به صورت مستمر با یکدیگر دیدار می‌کنند.

۲- به دلیل حجم رشد اقتصادی در چین، هیچ کشوری به اندازه آن خریدار فناوری‌های نظامی مسکو نیست.

۳- آن‌گونه که سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه می‌گوید، از ۱۹۹۰ میلادی تا کنون ۳۶۰۰ نیروی نظامی چینی در مراکز روسی تربیت شده‌اند که برخی از آنها به مراتب بالای نظامی در چین دست یافته‌اند.

۴- رزمایش‌های مشترک از اوت ۲۰۰۵ میلادی به صورت سالانه تحت عنوان «مأموریت صلح» بین روسیه و چین برگزار می‌شود. حضور نیروی دریایی از سال ۲۰۱۲ میلادی در این تمرینات نظامی آغاز شده و رزمایش‌های هوایی نیز به تدریج از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است.

آخرین رزمایش مشترک، ژوئیه سال جاری برای اولین بار در دریای بالتیک برگزار شد، جایی که شش همسایه آن عضو ناتو هستند و نیروهای نظامی آمریکا در قالب این سازمان در استونی، لتونی، لیتوانی و لهستان حضور یافته‌اند. ناتو تلاش کرد پیام مهیب این رزمایش را خنثی کند، از این رو به استقبال کشتی‌های جنگی چین رفت و سخنگوی آن از «نقش مهم و فزاینده چین در جهان» سخن گفت.

جمع‌بندی

قصد اغراق در این موضوع را نداریم بنابر این لازم است به چند نکته در جمع‌بندی اشاره کنیم:

۱- هدف دو کشور از برگزاری رزمایش‌های مشترک تنها به بحران پیونگ‌پاینگ مربوط نمی‌شود بلکه بحران‌هایی در آسیای مرکزی یا هر نقطه دیگر ممکن است منافع هر دو را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین ممکن است معامله‌ای در جریان باشد، به این صورت که چین از حضور دریایی مسکو در دریای بالتیک حمایت کند و از آن سو، روسیه حاکمیت چین بر دریای چین جنوبی را به رسمیت بشناسد.

۲- شاید نتوان به دقت برآورد کرد که آیا دو کشور به سطح آمادگی کامل برای اتحاد نظامی در صورت حضور نظامی آمریکا در منطقه هستند یا خیر اما به هر حال در حال ارسال پیامی به واشینگتن هستند مبنی بر اینکه هر چه بیشتر در این سوی دنیا ماجراجویی کند، اتحاد مسکو و پکن را تقویت خواهد کرد.

۳- دو کشور روسیه و چین خلاف آمریکا و کره شمالی، سیاست خارجی محتاطانه‌ای دارند. از رو همه تلاش خود را می‌کنند که بحران کره شمالی پیش از تبدیل شدن به یک جنگ بزرگ در همسایگی آنها، ختم به خیر شود.

۴- کمترین پیام رزمایش‌های مشترک روسیه و چین در مرز کره شمالی این است که پنتاگون پیش از هر تصمیمی در مورد جنگ -هرچند بعید- با پیونگ‌یانگ باید نقش اساسی این دو کشور را مشخص کند و امتیازاتی که می‌خواهند تضمین نماید.

منابع

https://www.nytimes.com/2017/07/25/world/europe/china-russia-baltic-navy-exercises.html?mcubz=0

https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/exercise-joint-sea-2017-new-step-russo-chinese-naval-cooperation

https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-07-25/russia-and-china-hold-first-joint-naval-exercises-in-baltic-sea

https://www.rbth.com/opinion/2017/04/06/what-stops-moscow-beijing-forming-military-bloc-736007

http://www.aljazeera.com/news/2017/07/russia-china-korea-missile-test-unacceptable-170704145934120.html