در حدیثی از امام صادق علیه السلام آمده است: نِعْمَ اللُّقْمَةُ الْجُبْنُ، تُعْذِبُ الْ فَمَ وَ تُطَیبُ النَّ کهَةَ وَ تَهْضِمُ ما قَبْلَهُ وَ تُشَهِّی الطَّعامَ؛ چه خوب لقمه ای است پنیر، دهان را تر و تازه و خوشبو می کند، غذای قبلی را هضم و غذا را مطبوع می سازد. بحارالأنوار (ط-بیروت) ج 63، ص 105، ح 11
و در حدیثی دیگر آمده است: سَاَلَهُ رَجُلٌ عَنِ الْجُبْنِ... فَقالَ لی: هُوَ ضارٌّ بِالْغَداةِ نافِعٌ بِالْعَشی ... وَ یزِیدُ فِی مَاءِ الظَّهْر. مردی درباره پنیر از امام صادق علیه السلام پرسید... امام فرمودند: خوردن پنیر، صبحگاهان مضرّ است و شامگاهان مفید و آب کمر را زیاد می کند. کافی (ط-الاسلامیه) ج 6، ص 340، ح 3
و در یک حدیث دیگر هم از امام صادق علیه السلام، آمده است: الجُبنُ وَالجَوزُ إذَا اجتَمَعا فی کلِّ واحِدٍ مِنهُما شِفاءٌ، وإنِ افتَرَقا کانَ فی کلِّ واحِدٍ مِنهُما داءٌ. پنیر و گردو، چون با هم یک جا جمع شوند، در هر یک از آن ها درمان است؛ امّا اگر از هم جدا شوند، در هر یک از آن ها درد است. الکافی، جلد 6، صفحه 340، حدیث 2
حالا ببینیم در طب سنتی مصرف پنیر با چه موادی توصیه و با چه موادی نهی شده است:
پنیر را با این ها بخورید
* مهرداد میرکریمی، متخصص طب سنتی در این باره می گوید: در طب سنتی آمده است که پنیر همراه با نعناع و ترخون مصرف شود. به گفته ی وی مصرف نعناع با ترخون همراه با پنیر بسیار مناسب است چرا که پنیر هضمش سخت است و همراه با سبزی های یاد شده هضمش بهتر صورت می پذیرد.
* اگر پنیر همراه با گردو مصرف شود، چاق کننده است، همچنین مصرف پنیر همراه با گردو، نعناع و آویشن نیز چاق کننده است. پس کسانی که قصد افزایش وزن دارند بهتر است پنیر را با گردو بخورند.
* ترخون ضرر پنیر بر بدن را از بین می برد.
* حسن اکبری، متخصص آسیب شناس و طب سنتی ایرانی نیز در این باره می گوید: بهتر است پنیر همراه مغز دانه هایی مانند گردو و یا خرما، کشمش و مواد گرم پرانرژی مصرف شود تا انرژی لازم را از این مواد دریافت کند. پنیر از لبنیات پرمصرف در سبد غذایی ما ایرانیان است و حذف آن امکان پذیر نیست پس بهتر است هنگام مصرف پنیر به نوع موادی که با آن استفاده می شود توجه شود تا مشکلی پیش نیاید.
* دکتر غلامرضا کردافشاری، استاد دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم در این باره می گویند: به طور کلی، شیر و سایر محصولات لبنی پاستوریزه طی فرآیند تولید، حجم بالایی از چربی خود را از دست می دهند و گاهی افزودنی ها و نگهدارنده های مختلفی هم به آن ها اضافه می شود. از این رو، معمولاً طبع بیشتر لبنیات، سرد و تر است و مصرف آن ها می تواند برخی مشکلات گوارشی مانند نفخ یا کولیت را به دنبال داشته باشد.
پنیرها دو نوع تازه و کهنه دارند و طبع نوع تازه آن ها، سرد و تر است اما پنیرهای کهنه، طبع گرم و خشکی دارند. با این حال برای هر دوی این پنیرها، مصلح های یکسانی در طب سنتی در نظر گرفته شده است. بهترین مصلح پنیر که از گذشته تاکنون بیشتر ما عادت به مصرف آن داریم، گردو است اما می توان از سبزی های معطر، آویشن، نعناع خشک و حتی عسل هم به عنوان تعدیل کننده طبع انواع پنیر استفاده کرد.
* یکی از دلایلی که گفته می شود پنیر را با گردو بخورید این است که غده پاراتیروئید، وظیفه تنظیم کلسیم و فسفر بدن و جذب آن ها را به عهده دارد. این غده کلسیم و فسفر را با یکدیگر و در کنار هم می شناسد، بنابراین زمانی که ماده غذایی حاوی کلسیم را مصرف می کنیم، باید همراه آن فسفر نیز مصرف کنیم، در غیر این صورت، غده پاراتیروئید فسفر را از مغز بر می دارد که موجب کند ذهنی می شود. به همین دلیل مصرف گردو همراه پنیر توصیه می شود.
نکته: گردو (و همچنین بادام) باید در زمان مصرف شکسته شود، زیرا در برخورد طولانی مدت با هوا، اکسید شده و خاصیت اولیه خود را از دست می دهد.
پنیر را با این ها نخورید
* پنیر را خالی نخورید. مصرف پنیر به تنهایی بسیار مضر می باشد و بلغم زا است و فرد را دچار رخوت، سستی می کند.
* پنیر را نباید با بادام مصرف کرد؛ زیرا موجب فساد در معده شده و گوارش را با مشکل رو به رو می کند و به عنوان عامل مهمی در تشکیل سنگ کلیه و مثانه محسوب می شود.
* مصرف پنیر با ماست چکیده و پنیر با بادام باعث لکه و پیسی در پوست صورت می شود.
* حسن اکبری متخصص آسیب شناسی و طب سنتی ایرانی با اشاره به این که پنیر یک ماده پروتئینی با طبع سرد است و نباید آن را با گوجه، خیار و هندوانه که تب سرد دارند، خورد اظهار کرد: بسیاری از افراد بر اساس عادت همیشگی در صبحانه و میان وعده ها پنیر را با گوجه و خیار یا هندوانه می خورند. این امر باعث بروز بسیاری از عارضه ها و برخی بیماری ها شامل دیابت، ام اس، اختلالات عصبی، گوارشی و غیره می شود.
مصرف همزمان پنیر با خیار، گوجه، هندوانه و یا سردی های دیگر باعث بروز عارضه ها و بیماری ها می شود، این امر عمر را کوتاه می کند. بهتر است افرادی که تمایل به مصرف همزمان پنیر، خیار، گوجه و یا هندوانه را دارند به مقدار نصف به نصف از گردو استفاده کنند؛ یعنی برابر 50 گرم پنیر، گوجه و خیار یا هندوانه از 50 گرم گردو استفاده کنند. پنیر دارای مولکول های پروتئینی پیچیده است و برای تجزیه شدن نیاز به مقدار زیادی انرژی دارد. به همین دلیل هنگام تجزیه انرژی زیادی را از بدن دریافت می کند. مصرف همزمان پنیر با گوجه و خیار یا هندوانه که از مواد سرد هستند. باعث تشدید این فرآیند می شود.
بهترین زمان مصرف پنیر
خوردن پنیر به تنهایی و در وعده صبحانه، فرد را دچار رخوت، سستی و بی حالی و کندی در یادگیری و کاهش تمرکز ذهن می کند.
بهترین زمان مصرف پنیر، وعده شام و به همراه مصلحات آن (گردو، زیره، سیاه دانه و آویشن) می باشد. زیرا بیشترین میزان ترشح توسط غده پاراتیروئید در هنگام شب صورت می گیرد.
منابع
باشگاه خبرنگاران جوان
تندرستان
شهید آوینی
تسنیم
شهر حدیث
هفته نامه سلامت
مطلب مربوطه