به گزارش عدالت خواهان گلستان"محرم جلوه‌ای از استقامت اهل بیت (ع) در برابر ظلم است و اکنون بعد از سال‌ها مردم مسلمان با تکرار سنت‌ها تلاش می‌کنند یاد آن شهدای راستین را جاودانه گردانند.
آیین عزاداری سالار شهیدان، اباعبدالله‌الحسین (ع) در هر کجای ایران، شکوه و عظمتی خاص دارد و شهر یزد به عنوان یکی از مذهبی‌ترین شهرهای ایران با مردمی علاقه‌مند به ساحت امامان و معصومین علیه السلام هر ساله چند روز مانده به محرم، کار خود را با سیاه پوش کردن مساجد، حسینیه‌ها، بستن پرچم‌های عزا و به خصوص آماده کردن اشعار و نوحه‌های هیئت‌های عزاداری آغاز می‌کنند و با شروع ماه محرم، پیر و جوان به حرمت سیدالشهدا لباس مشکی بر تن کرده و به منظور اقامه عزا در مساجد و حسینیه‌ها حاضر می‌شود.
نخل برداری
یکی از رسوم کهن یزد که قدمتی دیرینه دارد و هر ساله مشتاقان را از سراسر کشور و حتی دنیا به خود جذب می‌کند، مراسم نخل‌برداری است. این مراسم از دیرباز نزد یزدی‌ها مرسوم بوده است و جذابیتی خاص دارد.
عکسی قدیمی از مراسم نخل برداری عاشورا در میدان امیر چخماق یزد
«نخل» نمادی از تابوت امام حسین (ع) است که چوب‌بستی عظیم به شکل برگ درخت است، اما شباهتی به برگ درخت خرما ندارد.
نخل در ایام محرم سر تا سر سیاهپوش می‌شود و از آن صد‌ها شمشیر، قمه و خنجر برهنه آویزان می‌کنند. این نخل تزئینات دیگری نظیر آینه، میوه، پولک‌های مختلف، منگوله‌های تزئینی، دستمال‌های ابریشمی رنگی نیز دارد که در دو طرف نخل بسته می‌شود مردم هر کدام از عناصر به کار برده شده در نخل را نمادی از یک حادثه و متعلق به شخص خاصی در حادثه کربلا می‌دانند؛ مثلاً چوب نخل، به عنوان جنازه سید الشهدا (ع)، سیاه پوش کردن، به عنوان پارچه سیاه روی جنازه، شمشیر و نیزه‌ها به علامت تیر و نیزه‌های وارد شده بر بدن امام حسین (ع)، سرو نخل، به عنوان قد و قامت علی اکبر (ع)، آینه به عنوان نور وجود مبارک امام حسین (ع)، علم‌هایی که بر نخل بسته می‌شود به عنوان علمدار امام حسین (ع)، پارچه‌های زینتی که بر نخل می‌بندند به عنوان حجله حضرت قاسم (ع)، زنگ‌هایی که قدیم می‌بستند به عنوان زنگ کاروان امام حسین (ع)، عزادارانی که نخل را بر می‌دارند به عنوان تشییع کنندگان، سرطوق بالای نخل به عنوان کاکُل علی اکبر (ع) است.
آذین‌بندی و آماده کردن نخل‌ها برای عزاداری ماه محرم با یک فراخوان، اهل محل و یا آبادی صورت می‌گیرد، به این صورت که چند روز پیش از فرارسیدن محرم، آئین‌هایی برای گردآوری کمک‌های گوناگون از مردم برگزاری می‌شود و اهالی از یک تکه چوب و ریسمان گرفته تا پارچه‌های الوان، چراغ، آئینه، خنجر، دشنه، پیاله زنگوله، سپر، و دیگر زیورآلات را برای آذین‌بندی هرچه باشکوه‌تر نخل به حسینیه‌های محل زندگی خود، تحویل می‌دهند. همچنین، در یزد و حوالی آن، رسم بر این است که درختانی را وقف می‌کنند تا در زمان کهنسالی آن، ساقه‌هایش صرف مرمت و ساخت نخل شود.
عزاداران حسینی در یزد، اعتقاد راستینی به عمل نخل برداری دارند، تا حدی که برای رفتن در زیر نخل و شرکت در نخل برداری، نذر می‌کنند و یا بهترین دام خود را در پای نخل، قربانی می‌کنند.
پس از آذین‌بندی و سیاه پوش کردن نخل، معمولاً در شب عاشورا با انبوه جمعیت و عزاداران و هیئت‌های مختلف، اندکی نخل را برای آزمایش و تغییر وضعیت، جابجا می‌نمایند تا در روز عاشورا، مشکلی حادث نشود. در خصوص حمل و گردانیدن نخل‌ها، یکپارچگی و اتحاد خاصی حاکم است که هر بیننده‌ای را متحیر و مجذوب می‌کند و در آن نوعی تقسیم کار، نظم و قانون وجود دارد که همه عزاداران تابع آن هستند.
برای برداشتن نخل در آبادی‌های مختلف، تقسیم کار جالبی وجود دارد که در برخی محلات این سنت هنوز به دقت انجام می‌شود. به گونه‌ای که بلند کردن هر پایه نخل، مخصوص صنف، طایفه، یا اهل محل خاصی بوده و کسی حق سرپیچی از آن موازین را نداشته و معمولا این حق موروثی بوده است.
در روز عاشورا با توجه به عادت و یا قرارداد عرفی‌ای که میان هیئت عزادار، از قدیم وضع شده، در ساعت معینی از روز، عمل نخل برداری صورت می‌گیرد. بدین صورت که غالب کسانی که می‌خواهند شانه خود را به زیر نخل ببرند، مقداری پنبه، پشم، کاه، پارچه و یا هر جسم نرم دیگری را داخل دستمال‌های بزرگ پیچیده، آن را به سر یکی از کتف‌های خود می‌بندند تا هنگام شانه بردن به زیر چوب‌های حمال، شانه‌شان آسیبی نبیند و فشار سنگینی نخل را بهتر تحمل کنند. سپس به دستور شخصی با تجربه و سالمند که عموماً از سادات است، افراد به نسبت تواناییشان، با پای برهنه، دور تا دور و داخل پایه‌ها و چوب‌های حمال نخل، تقسیم شده، جایگزین می‌شوند و در زمانی مناسب، به دستور آن فرد رهبر، با ذکر «یا حسین، یا حسین»، مسافت تعیین شده را پیموده و دوباره به جایگاه اولیه نخل باز می‌گردند. البته در زمان فعلی مرسوم شده که سه دور این حرکت جابجایی پیاپی صورت می‌گیرد؛ لکن نقل قول شده که در قدیم به جهت تبرک چهارده معصوم، نخل را چهارده مرتبه می‌گردانده‌اند.
ناگفته نماند که شخص راهبر و فرمانده نخل، در پهنه سرو مانند نخل، بر روی یکی از چوب‌های نخل، با آویختن شال عزا به گردن، می‌ایستد و با حرکات دست، نخل بران را در جابجایی نخل، هدایت می‌کند؛ و یک یا دو نفر هم به نوک یا راس نخل، بالا می‌روند و در هنگام حرکت نخل، یکی، اذان می‌گوید و دیگری، اشعار حماسی یا ابیاتی از دوازده بند مشهور محتشم کاشانی را می‌خواند. ضمناً در هر دور یا رفت و برگشت نخل، تعدادی ش‌تر، گاو و گوسفند نذری، قربانی می‌شوند تا پس از ختم مراسم، بین نیازمندان، تقسیم و یا با پخت آش گندم از گوشت دام‌های قربانی، مردم را به خوردن آش گندم یا آش حسینی، مهمانی نمایند. همچنین در هنگامی که نخل از حرکت باز می‌ایستد یا پیش از حرکت دادن، بعضی از مردم با پخش نقل یا نخود برشته و مانند آن، نذر خود را ادا می‌کنند.
معمولاً پس از اتمام مراسم نخل برداری، عزاداران تا غروب آفتاب به عزاداری ادامه می‌دهند و پس از غروب آفتاب و اذان مغرب و خواندن نماز، مراسم شام غریبان را با حدت و تجسم غربتی خاص، با رفتن از این محل به آن محل در حالی که تعدادی از عزاداران به ویژه کودکان، شمع در دست به نشانه تاریکی بیابان کربلا و پراکنده شدن کودکان خردسال خانواده امام حسین (ع) در آن بیابان در غروب عاشورای سال شصت هجری قمری، به مراسم دهه اول ماه محرم خاتمه می‌دهند.
کتل بستن
در یزد به اسب زین کرده‌اى که به‌طور خاص آراسته شده و پیشاپیش دسته عزادارى حرکت مى‌کند «کتل» مى‌گویند. افسار این اسب یا کتل همواره در دست محافظ آن است و جلو دسته سینه‌زنى حرکت مى‌کند و محافظ آن مرتب سر و صورت حیوان را نوازش مى‌کند. گاهی به گردن این اسب چند شال، ترمه یا ابریشمی به رنگ‌های سبز و سرخ آویزان کرده و سر و صورت حیوان را با چند قطعه آیینه کوچک، نگین، قرآن و... آذین می‌نمایند و‌گاه بنا بر سلیقه شخصی و به تعبیری دیگر، پارچه سفید خون‌آلودی را بر پشت حیوان می‌کشند و چند قطعه چوب رنگ شده قرمز به نشانه تیر و پیکان در پارچه فرو می‌کنند. هم چنین کبوتر زنده‌ای را که با رنگ قرمز آغشته شده نیز بر پشت اسب می‌گذارند. افسار این اسب یا کتل همواره در دست محافظ آن است و جلو دسته سینه‌زنی حرکت می‌کند و محافظ آن مرتب سر و صورت حیوان را نوازش می‌کند. این حرکت نمادین را «اسب و کتل» مى‌نامند.
اتاق خبر 24/