"آنچه در این میان لازم به نظر می آید که واگویی شود اجرای دقیق خواسته های قانون گذار در اجرای صحیح و هدفمند این سیستم و رعایت بایسته های این مدل از دادرسی است.
در این مقال نگارنده سعی دارد قسمتی از این سیستم را مجدداً بازخوانی نماید تا بدین وسیله ملزومات آن به فراخور بحث یادآوری شود.
یکی از مهترین وظایف دادستان نظارت بر محاکم جزایی است که حکایت از نقش تأثیر گذار دادستان در فرایند دادرسی عادلانه دارد. دادستان با انتخاب احدی از دادیاران یا به فراخور حال «معاونین» بر چگونگی روند رسیدگی در محاکم نظارت می نماید که این نظارت می تواند به ایجاد رویه واحد قضایی، دادن مشورت به رئیس دادگاههای مربوطه بر استفاده بهینه از توان و ظرفیت قضات در رسیدگی به پرونده های خاص، حذف تکروی ها و رویه های غلط در روند رسیدگی، الزام به رعایت قوانین شکلی در محاکم، دفاع از حقوق عامه رعایت منافع عمومی در زمان صدور رأی، اطلاع از برداشت های متفاوت از قانون جهت ایجاد رأی وحدت رویه با پیشنهاد به دیوان عالی کشور و مواردی از این دست اشاره نمود.
برقراری این وظیفه دادستان لزوماً با دقت نظر و احاطه علمی و تجربی نماینده دادستان در محاکم بروز می یابد که اجرای موارد ذیل در رسیدن به این هدف ضروری می نماید.
اول : نماینده دادستان در محاکم در پرونده های مهم می بایست پس از اینکه وظایف نظارتی خود در محاکم را به نحو کامل و صحیح انجام داد، نتیجه اقدامات خود را جهت تقویت نقش نظارت و مدیریتی به دادستان گزارش نماید.
دوم: در پرونده هایی که دارای ماهیت پیچیده و زوایای گوناگون می باشد قبل از حضور در محاکم با قضات بررسی کننده در دادسرا جهت دفاع بهتر و روشن نمودن زوایای پیچیده پرونده در محکمه، مشورت نماید.
سوم : در روند رسیدگی چنانچه نکات مهمی از تجربیات قضات با تجربه و کارآمد در شعب رسیدگی کننده عمومی جزایی و کیفری استان به دست آمد این تجربیات را جهت انتقال به دیگر شعب دادگاه و دادسرا به دادستان گزارش نماید.
چهارم : در فرآیند رسیدگی چنانچه نقاط ضعفی در تحقیقات قضات دادسرا وجود داشته است که مورد نقد قضات عالی رتبه قرار داشت، موارد را به دادستان و شعبه مربوطه جهت جلوگیری از تکرار این اغلاط گزارش دهد.
پنجم : چنانچه بعضی از قضات محاکم به موجب اجرای رویه غلط یا برداشت ناصواب از قانون نیازمند به ارشاد باشند موارد به دادستان جهت تدبیر امر و تصحیح رویه از مجاری قانونی خود، گزارش شود.
ششم : التهابات موجود در فضای جامعه را در خصوص یک واقعه مجرمانه و لزوم تشفی جامعه و کاهش این التهاب جهت صدور یک رأی منصفانه و قاطع به قضات محاکم منتقل نماید.
در نتیجه باید گفت :
با توجه به موارد مندرج در این نوشتار می توان عنوان داشت که استفاده دادستان های محترم در این زمینه از قضات توانمند و فرهیخته که دارای تجربه علمی و قضایی کافی باشند در ایجاد رویه واحد بر محاکم جزایی، مثبت و موثر بوده و از طرفی توجه و تعامل قضات محاکم جزایی با دادستانها و نمایندگان آنها در زمینه تبادل آراء و نظرات طرفین بر اساس اصول و مبانی قانونی، باعث تقویت دادرسی های علمی و منصفانه در نظام قضایی و احقاق حق شهروندان می گردد که در نهایت منجر به اعتلای هرچه بیشتر دستگاه قضایی و دستیابی به اهداف خود می شود.
سید مصطفی حقی
دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان گلستان