دکتر ابهري، پژوهشگر و آسيبشناس اجتماعي در جلسه هفتگي انصارحزبالله با موضوع "بررسی افزایش طلاق و آسیب های آن در جامعه " به سخنرانی پرداختند که متن کامل آن تقدیم می شود:
افزايش روزافزون طلاق به عنوان يکي از بسترهاي آسيبساز در جامعه به جايي رسيده که ديگر هيچ کس نتواند خودش را در اين مورد به تغافل بزند و يا بخواهد اين مسئله را انکار کند. از آغاز سال تا به امروز ۱۰ هزار و ۸۹۶ مورد طلاق در کشور ما واقع شده است که به طور متوسط ۱۴۷ طلاق در روز ميشود.
علوم انساني و شبيخون فرهنگي غرب
در سال ۱۳۷۱ مقام معظم رهبري مسئله مهندسي فرهنگي و شبيخون فرهنگي را مطرح فرمودند. آن روز خيليها از جمله بنده خيلي به ظرافت و حساسيت موضوع پي نبردند. متاسفانه آن روز هم مراکز علمي ما از جمله علوم انساني به اين واقعيت تلخ پي نبردند که اگر علوم انساني در يک کشور دچار انحراف شود، دانشگاهها منحرف ميشوند و دانشگاه هم که منحرف شود، جامعه را به ابتذال و انحراف ميکشاند.
يعني دانشگاه قطبنماي مديريت نيروي انساني جامعه است. حوزههاي علميه ذخاير علمي و فرهنگي و مرکز تربيت کارشناسان روحاني هستند که مهندسين ديانت و باورهاي ديني ما هستند ولي دانشگاهها مراکزي هستند که مديران ونيروي انساني مورد نياز جامعه را تربيت ميکنند.
تا امروز که بنده در خدمت شما هستم هيچ مرکزي نيامد که بگويد سنخيت علوم انساني با اسلام چيست؟ يا جرئت نکردند، يا از تمسخر ديگران ترسيدند و يا از انگ ارتجاعي هراس داشتند. کسي هم اگر بگويد علوم انساني بايد اسلامي شود، همه به او چشم غرّه ميروند! چرا که باور جامعه علوم انساني را علوم غربي ميداند.
بنده سبک زندگي را از مکتب امام صادق(ع) به قلم تحرير درآوردهام که به زودي وارد باز ميشود . امام صادق(ع) فرموده که اگر مردي به همسرش در کار خانه کمک کند، کارش مثل جهاد در راه خداست. اين قابل توجه آن برادراني است که عارشان ميآيد در منزل يک سفره بيندازند. باز ايشان فرموده که در ازاي هر نگاه مهرباني که مردي به همسر و خانوادهاش ميکند، حسنهاي براي او ثبت خواهد شد.
ما مجموعه باورهايي در علوم انساني اسلامي از جمله در تربيت فرزندان، رابطه فرزند با والدين داريم.
کدام مکتب را در کره زمين سراغ داريد که ارزشها و باورهايش به اندازه مکتب اسلام عليالخصوص تشيّع در سبک زندگي وجود داشته باشد؟!
باور کنيد بعضي از دانشگاهيان ما وهمکاران دانشگاهي ما ميدانند که ما درست ميگوييم و ميدانند که علوم انساني اسلامي داريم، خود نهجالبلاغه جامعترين دانشنامه علوم انساني است؛ ولي ميترسند. و همين سبک زندگي در روش تحصيل فرزندان ما در دانشگاه و دبيرستان هم اثر گذاشته است.
چند وقت پيش در دادگستري شهرري براي سخنراني جهت قضات دعوت شده بودم. بعد از سخنراني يک آقايي آمد و به من گفت: آقاي دکتر نميشود اين قدر در صحبتهايتان از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام نفرماييد، شما در انگلستان تحصيل کردهايد، بهتر نيست از قول يکي از دانشمندان آنجا چيزي بگوييد؟ گفتم: چرا؟ گفت: اگر به نسل جوان از مولر، کينز و فرويد بگوييد بهتر قبول ميکند.
گفتم: من و تو باعث شديم که هر چيزي که رنگ غربي داشت براي ما باورپذيرتر شد. امام باقر(ع) ميفرمايد: با بچههايتان در دوران بلوغ دوست باشيد، امين و مشاور باشيد. کدام مکتب را سراغ داريد که پيامبرش براي اداي نماز از منزل به طرف مسجد حرکت کند و بچهها جلوي او را بگيرند و بگويند بيا با ما بازي کن؛ آن هم چه بازي؟! شتر آنها باشد. و حضرت هم با آن کرامت الهي و سعه صدر آسماني شتر اينها بشود و از سر و کول حضرت بالا بروند!
يکي از صحابي رسول خدا(ص) اين وضعيت را که مشاهده ميکند به پيامبر وقت نماز را اشاره ميکند. آن حضرت به صحابي ميفرمايد: مرا از اينها بخر تا به مسجد برويم. او به بچهها ميگويد: اين شتر را چند ميفروشيد؟ بچهها قيمت را ۵ تا ۸ گردو تعيين ميکنند.ايشان ۸ گردو به بچهها ميدهد و پيامبر با صحابي براي اقامه نماز به مسجد ميروند.
اين رفتار بنيانگذار مکتب ما با بچههاست واين سبک زندگي است. بسياري از آقايان درهر صنف و ردهاي بچههايشان را براي مشاوره به مطب بنده ميآورند. بچه ميگويد: من در ماه يک ساعت بيشتر پدرم را نميبينم! اين چنين خلاء تربيتي و عاطفي پيدا کرده است؛ در حالي که مسئولين ما بايد بدانند خانواده اصليترين اساس در سبک زندگي است.
اصليترين علت افزايش طلاق
اين مقدمات را گفتم تا اينکه ثابت کنم اصليترين دليل افزايش طلاق تغيير سبک زندگي است. بنده به عنوان بنيانگذار آسيبشناسي اجتماعي به شما عرض ميکنم که ما دو گروه عوامل دخيل در آسيبهاي اجتماعي داريم. يک گروه عوامل محيطي هستند که شامل بيکاري، فشار اقتصادي، گراني و تورماند که تنشهاي عصبي درست ميکنند و اينها عاملي ميشود براي بهانهجويي تا سبک زندگي عوض شود.
سبک زندگي اسلامي - ايراني به سبک زندگي اشرافي و غربي گرايش پيدا ميکند. در فيلمها و سريالهاي ما حتي نگفتند بچهها با اولياء چگونه صحبت کنند. اين همه ميزگرد و سمينار در رسانه ملي تشکيل ميشود ولي دريغ از اينکه حتي يکي از اين ميزگردها در مورد چگونگي برخورد پدر با فرزند و يا برخورد فرزند با پدر باشد. يا اينکه فيلمي پخش کنند که گوياي تاثير تغيير سبک زندگي در کژيها و کاستيهاي اجتماعي است.
بنابراين وقتي سبک زندگي تغيير ميکند و توقعات بالا ميرود، نتيجتا آمار ازدواج پايين ميآيد. در حال حاضر مصيبت ما رسيدن سن ۲ ميليون دختر به بالاي ۴۰-۵۰ سال است و ديگر وقتي دختري به سن ۴۰ يا ۵۰ سال برسد ديگر حتي آدمهاي مسن هم حاضر نيستند با آنها ازدواج کنند. ظهور خانوادههاي تکنفره، خانههاي مجردي يکي از دلايل کاهش آمار ازدواج است. در شش ماهه سال اول امسال، طلاق ۸ درصد افزايش پيدا کرده و ازدواج ۳ درصد کاهش يافته است.
تاثيرات مخرّب مانکنهاي زنده
مگر غير از اين است که دود آن در چشم عفت و اخلاق جامعه ميرود. وقتي که آمار زنان خياباني افزايش پيدا ميکند، ديگر آن موقع انگيزه ازدواج کاهش مييابد، وقتي اخلاق از روابط زن و مرد به کناري ميرود ديگر کسي تن به ازدواج نميدهد. وقتي مانکنهاي زنده در خيابانها جولان ميدهند، بنده که ۶۰ سال سن دارم با خودم ميگويم اين پسرهاي جوان وقتي با اين صحنهها مواجه ميشوند، واقعا چه کار بايد بکنند؟ غريزه است و براي همه بوده است و همه نياز به جنس مخالف و جفت دارند. آن وقت افزايش آمار تجاوز، انحرافات جنسي را خواهيم داشت.
بخشي از انحرافات جنسي به دليل آن تحرکاتي است که بعضي از مانکنهاي زنده ميکنند. طبعيتا وقتي آمار مانکنها بالا ميرود، ازدواج کاهش مييابد. وقتي مانکنها در مقابل چشمان مرداني که ايمانشان خيلي هم محکم نيست، جولان ميدهند، آن وقت مرد آن توقع را از همسرش در خانه هم دارد اينجاست که دوباره مشکل پيدا ميشود.
بنابراين بنده به عنوان پژوهشگري که ۳۰ سال از عمرم را در پژوهش آسيبهاي اجتماعي گذراندهام به شما عرض ميکنم براي بنده قابل قبول نيست که فقر دليل طلاق باشد. بيش از ۵۰ هزار زوج در حال طلاق براي مشاوره به بنده مراجعه کردند. بعضيها ميگويند شوهر من در خواب خرّ و پف ميکند، ديگري ميگويد شوهرم وقتي غذا ميخورد دماغش صدا ميکند و از اين قبيل بهانههاي الکي! بيني و بينالله اينها دليل طلاق نيست. او نميتواند دليل اصلي طلاق را بگويد و آن هم ناتواني جنسي است. بسياري از مردان ما دچار ناتواني جنسي و زنان دچار سرد مزاجي شدهاند که آن هم دلايل گوناگوني از قبيل تغذيه ناصحيح، آلودگي هوا، استرسهاي محيطي و اخبارهاي تلخ دارد. توان جنسي با هورمون تحريک مي شود.
وقتي هورمون پايين ميآيد در شخصي که نياز جنسي دارد و ايمان محکمي هم ندارد، لذا دست به روابط فرازناشويي ميزند، بعد يک عدهاي به ما اعتراض ميکنند که چرا از صيغه دفاع ميکني؟ شما حقوق زنان را زير پا ميگذاري!
تنها روش مقابله با فساد در کوتاه مدت
تنها روش مقابله با روسپيگري در کوتاه مدت برقراري عقد موقت و متعه است و غير از اين هم نميتواند باشد. فعلا براي جوانانهاي ما که توانايي ازدواج ندارند، عقد موقت بهترين راه است. براي اينکه از کودکان سرراهي و سقط جنينهاي غيرقانوني جلوگيري کنيم؛ ناگزير از اين کار هستيم. اين يک موضوع کاملا شرعي است و در شرع هم هيچ خجالت نبايد کشيد.
بنابراين در شمردن دلايل طلاق اصليترين را تغيير سبک زندگي ميدانيم. سبک زندگي هم با شبکههاي ماهوارهاي و فيلمهاي نادرست به انحراف ميرود. حدود دو دهه است يک مطلبي در قول و زبان مسئولين و دولتمردان ما افتاده است به اين مضمون که غافلگير شديم. در جنگ از اين واژه زياد به گوش ميرسيد، اما در ناهنجاريهاي اجتماعي نميتوانيم بگوييم که غافلگير شديم. اين ابزار و ادوات جنگ نرم يک شبه وارد کشور نشدهاند که بگوييم غافلگير شديم. يک دفعه از در و ديوار نرم افزارهاي تلفنهاي همراه به جامعه نيامد . چندين سال است که آرامآرام اين روند جنگ نرم وارد سبک زندگي شده است. سياستزدگي نهادهاي فرهنگي ما اصليترين عامل غفلت بود.
افزايش طلاق با افزايش اقبال به شبکههاي ماهوارهاي
بنابراين طلاق هم آسيب و هم آسيبزاست. الان متوسط سن بيوگي در کشور ما ۲۰ تا ۲۵ سال است. ۳۰ درصد اين طلاقها ظرف سال اول ازدواج و۷۰ درصد آن ظرف ۵ سال اول زندگي رخ ميدهد. براي اينکه انتخابها ظاهري شده است و معيار هيکل، چشم و ابرو و مال و مکنت شده است. بعد که ازدواج ميکنند متوجه ميشوند به مراد اصلي نرسيدهاند و اين چنين ميشود که در کشور ما بيوه ۱۶ ساله هم وجود دارد! اين خطري است که خانوادهها را تهديد ميکند بالاخره يک بيوه ۱۹ ساله هم غريزه جنسي دارد و هم نياز مالي. سازمانهاي حمايتي از جمله بهزيستي هم که ۳۵ هزار تومان بيشتر پرداخت نميکنند!
الان در کشور ما ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار خانواده زن سرپرست داريم که سالي ۶۰ هزار نفر به اينها اضافه ميشود. نميخواهم بگويم عامل همه خانوادههاي زن سزپرست طلاق بوده است؛ در اين بين شوهر مرده، بلاتکليف و شوهر زنداني هم هستند.
بنابراين تغيير سبک زندگي تحت تاثر شبکههاي ماهوارهاي و الگوهاي منفي تربيتي و فرهنگي منجر به افزايش آمار طلاق شده است. وقتي يک معاون وزير در دولت تدبير و اميد اعلام ميکند که سن روابط قبل از ازدواج به دوران راهنمايي رسيده است؛ اين يعني چه؟ مگر غير از اين است که کار به دست خودتان است پس چرا چارهاي نميانديشيد؟ چرا حرکت نميکنيد؟ اگر قرار باشد من هم در مصاحبهها و گفت و گوها اين آمار و اعداد را بگويم، شما معاون وزير هم آمار بگويي، پس فرق ما با تو چيست؟! در صورتي که کار دست توست.
اهداف شبکههاي ماهوارهاي
شبکههاي ماهوارهاي براي تخريب هدفمند هويت فرهنگي و اسلامي و ايراني ما آمدهاند. براي اينکه بتوانند برنامههايشان را پياده کنند و به تبع آن آمار طلاق بالا رود. آمار روابط نامشروع زياد شود، آمار سقط جنين و کودکان رهيافت و دختران فراري بالا برود. ۷۶ درصد از نوجوانان و جوانان بزهکار محصول خانوادههاي متشنج هستند. افزايش ناهنجاريهاي اجتماعي زمينه مناسبي براي همه معضلات و آسيبها حتي مشکلات اقتصادي، سياسي و فرهنگي است. آنها ما را تحريم ميکنند، عدهاي در همين دوران تحريم بار خودشان را ميبندند، البته ثواب هم ميکنند! و تحريم را دور ميزنند اما يک تومان به نفع مملکت و ۱۰۰ هزار تومان به نفع جيب خودشان! و يک لايه جديدي در کشور پيدا ميشود که به نوکيسگان جوان شهرت دارند.
وي چت و آثار مخرب آن
تهاجم فرهنگي آرام و زيرپوستي است و به تدريج کار خودشان را ميکنند و به يک دفعه ميبينيد در اکثر منازل يک گوشي موبايل هست که نرم افزار وي چت وايبر و تانگو دارد.
نرم افزار ويچت را وقتي ميخواهيد عضو شويد از شما اعتراف ميگيرد که من با عضو شدن در وي چت به مديريت اجازه ميدهم وارد تلفن من شود و هر چه لازم دارد بردارد ولي از آنجايي که ريز نوشته شده و زياد است هيچ کس حوصله نميکند آن را بخواند و همين جور دکمه اکسپت را ميزند(!) و از آنجا که گوشي موبايل بعضي آلبوم خانوادگي آنهاست، بعد گله ميکنند که چرا عکس همسرشان از فلانجا سر در آورده است، در صورتي که خودش چنين اجازهاي را به شرکت وي چت داده است. بنابراين هجوم فناوري به زندگي ما و غفلت مسئولين و بهانه غافلگير شدن به خاطر سياستزدگي به آنجا ميرسد که جوان از ترس طلاق اصلا تن به ازدواج نميدهد.
الان در تهران در مقابل هر سه ازدواج يک طلاق اتفاق ميافتد. در ايران هر ۶ ازدواج يک طلاق رخ ميدهد. وقتي که الگوهاي کاذب فرهنگي يک مشت هنرپيشه و افراد معلومالحال ميشوند، متاسفانه کار را به جايي ميرسانند که الان رسيده است. و تازه الان روزهاي خوبمان است؛ چرا که هنوز هم چندان دير نشده است و ميتوان چارهاي انديشيد. در سبک زندگي اسلامي و ايراني ما همه چيز داريم.
حقوق شهروندي در سخنان امام و رهبري
الان واژهاي به نام حقوق شهروندي مد شده است. حقوق شهروندي يعني حقوقي که مردم يک جامعه به عهده دولتشان دارند. مگر تا به حال مردم ما حقوق شهروندي نداشتهاند که به يک دفعه تب حقوق شهروندي بالاتر رفته است. اولين وضع حقوق شهروندي حضرت امام(ره) بودند. از سال ۶۸ تا به حال مقام معظم رهبري رهنمودهايي که درباره سبک زندگي به جوانان دادهاند تمام حقوق شهروندي است.
به مسئولين دايما گوشزد کردند، به نمايندگان مجلس، ائمه جمعه، ائمه جماعات فرمودهاند که اين مردم ولي نعمت ما هستند، قدر اين مردم را بدانيد. ارباب رجوع را سرگردان نکنيد. همه اينها حقوق شهروندي است؛ اما هيچ کس نميگويد در مقابل حقوق شهروندي تکاليف شهروندي هم وجود دارد و دولت و جامعه هم حقي به گردن شهروند دارند. از جمله رعايت حقوق ديگران، قانونمداري،قانون محوري، مشارکت اجتماعي.
اگر سبک زندگي اصيل اسلامي و ايراني اجرا شود در سطح کلان جامعه رانتخواري و ويژهخواري و قبيلهپروري به وجود نميآيد. دشمن در تهاجم فرهنگي از ابزار روز همچون موبايل، لبتاپ، تلويزيون و ماهواره استفاده ميکند. ۹۷ درصد فيلمهاي شبکههاي ماهوارهاي فارسي زبان در راستاي متلاشي کردن خانوادهها و مسائل غير خلاقي است. روابط فرازناشويي، حامله شدن از روابط نامشروع و امثالهم، از اين قسم هستند.
پشت پرده شبکه فاسد «من و تو»
بنده يک سال و نيم است که روي شبکه فارسيزبان «من و تو» تحقيق و مطالعه ميکنم. اين شبکه با بودجه محفل جهاني بهائيت اداره ميشود و مجريان آن از نادرستترين آدمهاي کره زمين هستند. اين شبکه آمده که شيرازه خانوادههاي ايراني را متلاشي کند.
جنگ نرمي تدريجي و آهسته را در پيش گرفته است به گونهاي که جوان پسند است و سليقه مخاطب را در نظر ميگيرد. بنابراين جنگ نرم که الان باعث تضعيف سبک زندگي اسلامي و تخريب آن شده است مخاطبش اکثريت جامعه هستند و اکثريت جامعه فعلي ما هم جوان هستند. جنگ نرم همواره از جامعه هدف آدمهايي شکست خورده و بدبخت و مغلوب نمايش ميدهد چرا هر فيلمي که درباره ايران سياهنمايي دارد در محافل جهاني جايزه ميگيرد؟!
محتواي فيلمهايي که جايزه بينالمللي ميگيرند، سياهنمايي درباره ايران و وضعيت ايران است. خيليها بعد از تماشاي اين فيلمها به اين باور ميرسند که ايرانيها بيشتر شترسوار هستند و مردان ايراني همه خيانتکار هستند و زنان انحراف جنسي دارند. پشت اين فيلمها جنگ نرم است. هر چقدر آمريکايي و اروپايي نشان ميدهند، همه قوي و ناجي! و هر چه مسلمان نشان ميدهند خرابکار، تروريست هستند!
در بازيهاي رايانهاي بچهها، تمامي خرابکارها اسمهاي اسلامي و محاسن دارند! آيا به نظر شما اينها سهوي است؟!
بنابراين يکي از اهداف اصلي جنگ نرم تغيير سبک زندگي است و يکي از آثار تغيير سبک زندگي طلاق است. وقتي که رانتخواري به جامعهاي ميآيد، شخص به خاطر بعضي از وابستگيها در ۳۸ سالگي ۸۰۰ ميليارد دلار پول دارد. اگر از بدو تولد روزي ۱ ميليون دلار کاسب شده باشد، باز در ۳۸ سالگي ۸۰۰ ميليارد نميشود! بعد هم ميآيند توجيه ميکنند. من اميدوارم اين دولت که به اسم دولت تدبير و اميد و اعتدال آمده است، حداقل باعث شود سبک زندگي ما از انحراف دور شود و مسئوليني که به دانشگاهها ميروند باعث اصلاح دانشگاهها شوند و اگر در دولتهاي گذشته ميگفتند چندشغله، الان هم باز ملاحظه ميکنيم که بعضيها چندشغله هستند.دولتمردان کاري نکنند که مردم نااميد شوند؛ چرا که مردم با يک اميدي به پاي صندوقهاي راي رفتند. همان طوري که مقام عظماي ولايت فرمودند حمايت از برنامه هستهاي و مذاکرات وظيفه ماست. اما اين دليل نميشود که هر حرکتي را تاييد کنيم و بپذيريم.
پرسش و پاسخ
* آيا به نظر شما دليل اصلي افزايش آمار طلاق به علت تغيير سبک زندگي است؟
- دليل اصلي تغيير سبک زندگي است. هرچند دخالت اطرافيان، اعتياد، عدم آشنايي قبل از ازدواج همه اينها در وقوع طلاق دخيل هستند. ولي اينها علت اصلي نيستند. علت اصلي وارد شدن روابط فرازناشويي به خانوادههاست که تحت تاثير شبکههاي ماهوارهاي و نرم افزارهايي که وجود دارد، شکل ميگيرد. هر آنتن ماهواره بالاي سر هر خانه پرچم تسخير آن خانواده با فرهنگ غربي است. البته خود ماهواره يکي ابزارهاي مفيد فرهنگي است و ما با صرف آن مخالفتي نداريم ولي با فيلمها و برنامهها و شبهاتي که به وسيله آن رواج و القا ميشود، مخالف هستيم.
* نقش صداوسيما را در تغيير نگرش و سبک زندگي چطور ارزيابي ميکنيد؟
- اصليترين عامل آموزش و جلوگيري از تغيير سبک زندگي صدا و سيماست. يعني خانواده، آموزش و پرورش، رسانهها و در راس آن صدا و سيما عوامل اصلاحگر و يا تقويت کننده سبک زندگي ميتوانند باشند. صدا و سيما اصليترين رکن آموزش سمعي و بصري سبک زندگي است؛ آن هم با الگوهايي که از طريق سريالها و فيلمها و کارتون به جامعه القا ميکند.
* نظرتان درباره جا به جايي در دانشگاهها چيست؟
- به عنوان يک استاد دانشگاه اين جابهجاييها را درست نميدانم. دولتمردان يازدهم به خصوص خود آقاي روحاني گفتند که ما داس به دست نگرفتيم، ولي از قضا به دست گرفتند. اگر دولتهاي قبلي با اتوبوس آمدند اينها با اتوبوس دوطبقه آمدند و عوض و بدل کردند. ما تا زماني که رهبرمان اشاره کنند، ساکت ميمانيم. اما اين نقل و انتقالات و تغييرات بدون منطق باعث تضعيف ارکان مدنيت کشور ماست. اين دليل نميشود که اگر کسي در دولت قبل در يک سمت بود، الان بايد تغيير کند. اين چه منطقي است؟! اگر براساس اين منطق دولت آقاي روحاني جابهجايي انجام ميدهد، بايد گفت که کارشان منطبق با عقل و منطق و ارزشهاي انقلابي نيست.