به گزارش پایگاه عدالت خواهان گلستان"به نقل از فارس، پناهگاه حیات وحش میانکاله به وسعت ۶۸.۸ هزار هکتار با دو اکوسیستم آبی و خشکی، در شرق مازندران قرار دارد و مدیریت یکپارچه آن زیر نظر اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران و اداره تابعه در شهرستان بهشهر قرار دارد.
اکوسیستم آبی این زیست‌کره به وسعت ۴۵ هزار هکتار شامل تالاب بین‌المللی و اکوسیستم خشکی نیز به مساحت ۲۳.۸ هزار هکتار شامل شبه‌جزیره میانکاله است که در بخشی از این وسعت قابل توجه، دو جزیره «اسمال‌سای» و «آشوراده» نیز بر زیبایی طبیعت منحصربه‌فرد شبه‌جزیره میانکاله افزوده‌اند.
وسعت جزیره اسمال‌سای ۳۰۰ هکتار و مساحت آشوراده از کانال خزینی تا جزیره آشوراده ۶۳۰ هکتار است، وجه تسمیه این جزیره به دلیل وجود روستایی به همین نام در حوالی شبه‌جزیره در بندر ترکمن است که وسعت آن به ۱۲ هکتار می‌رسد.
بیش از یک دهه از مناقشه بر سر جزیره آشوراده می‌گذرد؛ از بحث واگذاری برای گردشگری گرفته تا واگذاری مدیریت آن به استان گلستان و هر دولتی که بر سر کار آمده به نوعی درصدد آن بود تا طرحی نو برای پناهگاه حیات وحش میانکاله و به‌ویژه جزیره آشوراده دراندازد؛ اما وجود سازمان‌های مردم نهاد و نداشتن طرحی توجیهی و قابل قبول از یک‌سو و مدیریت یکپارچه پناهگاه حیات وحش میانکاله از سوی دیگر باعث شده تا طمع‌ورزی به سمت این ذخیره‌گاه زیست‌کره به نوعی سرکوب شود.
از سال گذشته و با آغاز به کار دولت تدبیر و امید، عده‌ای سعی کردند تا از این واژه‌ها برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده خود استفاده کنند تا تدبیر و امید را در بهشت پرندگان ایران نیز تحقق بخشند! اما با ورود سازمان بازرسی کل کشور و مقاومت و استدلال‌های سازمان‌های مردم‌نهادِ دوستدار طبیعت، جلوی بخش زیادی از این قبیل تدبیرها! گرفته شد.
سازمان حفاظت محیط زیست فعلا از طرح گردشگری در آشوراده به نوعی منصرف شده است اما سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همچنان روی خوشی به تصمیماتی مبنی بر توقف این واگذاری‌ها نشان نمی‌دهد و البته جای تعجب ندارد زیرا گردشگری به دنبال پیاده کردن اهداف خود است.
هر چند اکنون اظهار نظرهای متفاوتی از توقف واگذاری آشوراده توسط سازمان محیط زیست یا سازمان بازرسی کل کشور مطرح است اما مهم این است که به هر حال شاهد توقف یک اتفاق ناخوشایند هستیم و مهم نیست از سوی کدام سازمان بوده بلکه باید به هر دو سازمان تبریک گفت که خواسته سازمان‌های مردم‌نهاد را پیگیری کرده و تا حدودی جامه عمل پوشاندند.
در حال حاضر بحث اصلی باید به سمت اصرار میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشد که ۳۸۰ هکتار از جزیره آشوراده را صاحب شده! و خوشحال است که در ۱۰ درصد از این وسعت، می‌تواند ساخت و ساز داشته باشد.
فرض می‌گیریم این ساخت و ساز انجام شود، حال سرمایه‌گذار می‌خواهد روزانه چند نفر را به بازدید از جزیره هدایت کند؟ بیشترین میزان حضور گردشگر روزانه در میانکاله ۵۰ نفر است، حضور روزی ۵۰ نفر چه سهمی در روزیِ سرمایه‌گذار خواهد داشت؟ آیا این درآمد به بهای از بین رفتن آشوراده می‌ارزد؟
به نظر می‌رسد چیزی فراتر از بحث گردشگری در آشوراده مطرح است که می‌توانیم نام آن را «زمین‌خواری مدرن» در بخش گردشگری بگذاریم گه پس از زمین‌خواری کشاورزی قرار دارد، شاید این بهترین بهانه برای تصرف اراضی آشوراده باشد.
از طرفی، هنوز تعریف گردشگری در پناهگاه حیات وحش میانکاله در افکار عمومی جای خود را پیدا نکرده است، این پناهگاه به دلیل جاذبه‌های زیست‌محیطی و نقشی که در حیات زیست‌کره دارد، نیازمند اکوتوریسم است نه حضور گردشگر عادی که حتی از ریختن زباله در طبیعت ابایی ندارد و فقط به قدم گذاشتن در این پناهگاه دل‌خوش می‌کند.
یکی از دیده‌بانان محیط زیست گفت: در غرب میانکاله تعداد زیادی دامدار داریم که پیشینه فعالیت خانوادگی آنها و پدرانشان به ۱۴۰ سال می‌رسد اما با حداقل امکانات در پناهگاه میانکاله مشغول دامداری هستند، آنها اجازه کوچک‌ترین ساخت و ساز خارج از دستورات زیست‌محیطی را ندارند، با این حال می‌گوئیم محیط زیست کار خوبی انجام داده است و ما نیز حمایت کردیم.
حرّ منصوری اظهار کرد: حال که یک سرمایه‌گذار بر روی مستثنیات دست گذاشته است چه طور می‌خواهند به او اجازه ساخت و ساز بدهند؟ اما بومی‌ها حق هیچ ساخت و سازی را ندارند.
وی تصریح کرد: سفر به مناطق حفاظت شده سفری مسئولانه است، گردشگرها در این مناطق وارد شده و اگر هیچ اقامتگاهی وجود نداشته باشد باید کیلومترها پیاده بروند تا به نخستین اقامتگاه برسند البته برای چنین مناطقی، «اکولوژ» تعریف می‌شود که براساس طبیعت منطقه باشد.
این فعال محیط زیست ادامه داد: خانه‌های بومی، کلبه‌های صیادی، نزدیکی به بندر ترکمن و از سمت بهشهر نزدیکی به هتل صدرا و روستاهای اطراف را داریم، بنابراین ساخت اقامتگاه دو طبقه یا یک طبقه، ضرورتی ندارد.
منصوری با بیان اینکه بیشتر آبزی‌های دریای خزر در طول پاییز و زمستان در کانال «چپقلی» شرق میانکاله زادآوری می‌کنند، افزود: اگر ماهیان خزر به دلیل آلودگی صوتی و نبود امنیت و استتار، وارد میانکاله نشوند و زادآوری نکنند به مرور زمان نسل آنها از بین می‌رود.
وی در پایان گفت: اختلاف سطح آشوراده با دریا خیلی کم است و به راحتی زیر آب می‌رود، به همین دلیل سرمایه‌گذاری گردشگری در آن، منطقی نیست.
مسئول آموزش میانکاله گفت: موافق گردشگری نیستم اما مشکل این است که هم فرهنگ گردشگری از مناطق حفاظت شده در کشور نهادینه نشده است و هم اینکه باید بدانیم چه کسی می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند و چه کسانی می‌خواهند نظارت کنند؟
علی ابوطالبی اظهار کرد: اکوتوریسم باید کنترل و مدیریت شده باشد، به توان و تعادل اکولوژی لطمه نزند، گردشگر باید بداند که قایق موتوری آلودگی دارد، باید لباس استتار داشته باشد، با ورود خود در فصل تخم‌گذاری پرندگان آرامش آنها را به هم نزند، پرندگان باید «پَرآرایی» داشته باشند بنابراین نیاز به یک ساحل امن دارند، اگر شرایط پرآرایی وجود نداشته باشد سلامت پرنده به خطر می‌افتد.
این کارشناس محیط زیست ادامه داد: در ذخیره‌گاه زیست‌کره باید مردم را دید، ماکزیموم حضور گردشگر در پناهگاه میانکاله ۵۰ نفر است و اگر قرار باشد در میانکاله ساخت و ساز شود و برای روزی دو هزار نفر برنامه‌ریزی شود؛ دیگر پرنده‌ای در کار نخواهد بود اما می‌توان در همین وضعیت فعلی و با تکیه بر گردشگری پایدار و مدیریت شده، همان ۵۰ نفر (اکوتوریست) را همیشه داشت.
ابوطالبی بیان داشت: سالانه بین ۶۰۰ تا یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار پرنده آبی و کنارآبزی بسته به سرمای سیبری وارد میانکاله می‌شوند؛ به عنوان مثال در سال ۸۴ یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار و سال گذشته ۷۰۰ هزار پرنده وارد میانکاله شدند که بیش از ۱۰۰ هزار قطعه در آشوراده فرود آمدند.
وی در پایان گفت: ۵۴۰ گونه پرنده در ایران شناسایی شده‌اند که ۲۳۰ گونه آن میانکاله را برای زمستان‌گذرانی و تابستان‌گذرانی انتخاب می‌کنند که ۱۰۰ گونه آن تالابی و بقیه خشکزی هستند و از این تعداد، یک چهارم آنها در مدت حضور خود، در آشوراده اقامت می‌کنند.
یکی از نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد در بحث آشوراده نیز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بهشهر، گفت: اظهار نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره عملی کردن فعالیت‌های گردشگری در آشوراده، فنی و کارشناسی نیست و اگر چیزی غیر از اینکه "مصوبه دولت است و با قوت ادامه می‌دهیم" را از آنها می‌شنیدیم باید تعجب می‌کردیم.
مژگان جمشیدی اظهار کرد: واگذاری ۳۸۰ هکتار از آشوراده به بخش خصوصی، تغییر کاربری محض است و جالب‌تر اینکه یک سند مالکیت مربوط به ۱۰ سال پیش را رو کرده‌اند و جای سئوال دارد که میزان واگذاری بخشی از آشوراده به گردشگری از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، دقیقا به همین مقدار است!
وی ادامه داد: حساسیت گروه‌های محیط زیست شایسته بود زیرا اصلا بحث طبیعت‌گردی در کار نیست، یک گردشگری ناپایدار و موضوعی فراتر از گردشگری با هدف دسترسی به اراضی میانکاله است، دستور توقف این موضوع نیز تا حدی پذیرفته بوده و اگر فشار بازرسی کل نبود محیط زیست عقب‌نشینی نمی‌کرد.
این دوستدار طبیعت ادامه داد: هر دولتی که سر کار آمده به نوعی برای آشوراده تصمیم گرفت، واگذاری ۳۸۰ هکتار از آشوراده برای پرداختن به کارهای گردشگری، و ساخت و ساز در ۱۰ درصد این مقدار، دست‌درازی آشکار به محیط زیست است زیرا حتی اگر نام آن توسعه باشد؛ برای حفاظت نیست و در سه چهاردهه گذشته حتی یک مورد موفق در زمینه سرمایه‌گذاری در مناطق حفاظت شده مانند پارک ملی گلستان و تالاب بین‌المللی شادگان ندیدیم.
میانکاله خط قرمز دوستداران طبیعت است
با وجود برخی اظهارنظرها که سعی در ناچیز شمردن پناهگاه حیات وحش میانکاله دارند و این روزها چشم طمع به جزیره آشوراده دوخته‌اند اما این ذخیره‌گاه زیست‌کره حتی با زوزه شغال‌ها و بودن مارها! نیز حق حیات دارد.
آشوراده قطعه‌ای زیبا از بهشت پرندگان ایران و همچنان سرزنده و پویا است، محیط‌بانان برای حفاظت از آشوراده همچون سایر نقاط پناهگاه حیات وحش میانکاله به صورت شبانه‌روزی در تلاش هستند، دام‌های شکار را جمع‌آوری و با متخلفان صید و شکار برخورد می‌کنند حتی اگر به سمت‌شان اسلحه بگیرند، حتی اگر به دست و پایشان گلوله بخورد و حتی اگر در این راه جان خود را از دست بدهند.
آشوراده چه در حوزه جغرافیایی گلستان باشد یا در مدیریت یکپارچه مازندران فرقی ندارد، آنها که فکر می‌کنند از این تضاد طبیعی می‌توانند به سود خود استفاده کرده و با کنار زدن ضابطه‌ها و چنگ انداختن به طناب رابطه‌ها، در روز روشن به بهانه‌های مختلف، به رواج زمین‌خواری بپردازند؛ سخت در اشتباه‌اند.
اکنون، پناهگاه حیات وحش میانکاله خط قرمز دوستداران طبیعت است، میانکاله به داشتن جزایر زیبابی ایرانی خود و به انارهای وحشی، سازیل، تمشک، ازگیل وحشی، گیاهان زیبای تالابی، ساحل بکر، صدف‌های درخشان، پرندگان بومی و مهاجر، اسب‌های وحشی، اشتیاق صید ماهی، دام‌های بومی و حتی به وجود مارها و شغال‌هایش افتخار می‌کند و کسی نمی‌تواند این حیات جاری را از هیچ نقطه میانکاله دریغ کند.