بارزترین دلیل ظهور حزب الله را می توان بروز بحران اجتماعی در جامعه لبنان دانست. این بحران بیشتر ناشی از ضعف نظامی، بحران هویت و مشروعیت بود که به دلیل اشغال لبنان به دست رژیم صهیونیستی بروز کرده بود.

 

جنبش حزب الله در اوایل دهه 80 در لبنان ظهور کرد. هسته اولیه حزب الله و ساختار تشکیلاتی آن از شیعیان و برخی مسئولان جنبش امل تشکیل شد و به بیان دیگر تمام جریان هایی که تحت تاثیر انقلاب اسلامی ایران و رهبری امام خمینی(ره) قرار گرفته بودند در آن شرکت داشتند.

 

در ابتدای حرکت جنبش، یک کمیته نه نفره ماموریت یافتند تا برای جریان های اسلامی متفرق یک تشکیلات سیاسی جدید بر اساس پای بندی به ولایت فقیه و نبرد با اسرائیل پی ریزی کنند. مجموعه این گروه ها که به عنوان "شورای لبنان" شناخته می شد، در 1984 به نام "حزب الله انقلاب اسلامی لبنان" تغییر نام داد ولی تا سال 1985 به صورت مخفیانه به فعالیت خود ادامه داد.

 

در سال 1985 حزب الله با انتشار کتابچه ای تحت عنوان «نامه سرگشاده حزب الله به مستضعفان جهان» اعلام موجودیت نمود. این کتابچه ، حاوی مهمترین مواضع و دیدگاه های حزب الله در دهه هشتاد میلادی می باشد و در واقع «اساسنامه سیاسی» حزب به شما می آمد و هنوز هم یکی از منابع معتبر و دست اول در مورد حزب محسوب می گردد.

در ابتدای این نامه سرگشاده ، حزب الله به معرفی خود می پردازد و در ابتدای تکوینش ، خود را نه یک تشکیلات تنگ و کوچک ، بلکه یک امت معرفی می نماید. به طوری که چنین عنوان می کند:((ما فرزندان امت حزب الله خود را بخشی از امت اسلامی در جهان می دانیم... ما یک سازمان حزبی بسته و با یک تشکیلات تنگ سیاسی در لبنان نیستیم ، ما خود را امتی می دانیم ، که با مسلمانان سراسر جهان ارتباط عقیدتی و سیاسی استوار در چارچوب اسلام دارد.))

 

اما الگوی مبارزاتی جنبش حزب الله از کدام مدل انقلابی سرچشمه می گیرد؟

تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک لبنان در سال 1982 ، به منزله جنگ ششم عرب ها و اسرائیل بود که در حقیقت آغاز مقاومت اسلامی از سوی حزب الله محسوب می شود ، زیرا علاوه بر لبنان ، در جنگ های قبلی ، سرزمین های عربی از جمله فلسطین اشغال شده بود و وظیفه اسلامی برای آزاد سازی آن ها مطرح بود و حضرت امام خمینی(ره) هم با بیان اینکه ((اسرائیل یک غده سرطانی است))، دستور لازم را داده بودند. حزب الله این مهم را بر عهده گرفت و عملیات مقاومت اسلامی را بر ضد اسرائیل با امکانات بسیار اندکی که فراهم بود و نیروهای انسانی کم آغاز کرد تا گامی در راه پایه گذاری همه جانبه یک پروژه مقاومت کامل باشد.

 

اصلی ترین ویژگی حزب الله در مقایسه با گروه های اسلامگرا در جهان عرب ، پذیرش کامل نظریه ولایت فقیه و رهبری امام خمینی (ره) است. این ویژگی بر کلیه ارکان تشکیلاتی و همچنین دیدگاه های حزب الله سیطره داشته و در واقع یکی از دو علت اصلی ادغام مجموعه های کوچک اسلامگرا در لبنان و تشکیل حزب الله است.

 

سید حسن نصر الله در خصوص پیروی حزب الله از رهبری امام خمینی (ره) می گوید:(( از نظر ما ، امام خمینی ، مرجع دینی ، امام و رهبر به تمام معنای کلمه می باشد... ایشان سمبل و نماد انقلاب علیه طاغوت ها ، مستکبران و نظام های استبدادی می باشد؛ به طوری که موفق شد ، روح امید در جان های مستضعفان بدمد. ایشان نظریه اراده ملت ها در مقابل اراده مستکبران را احیا کردند. بدین ترتیب امام برای ما بیش از یک سمبل دینی مطرح است. این رابطه روحی و معنوی بین ما و امام ، حتی قبل از تجاوز نظامی اسرائیل در سال 1982 نیز وجود داشت.

 

دبیر کل حزب الله در مصاحبه با شبکه تلوزیونی ((الجزیره)) قطر در پاسخ به این سوال که چرا ایران را شریک پیروزی خود در لبنان می دانید؟ گفت: ((به سبب این که ، پایه و اساس ایده مقاومتی که در لبنان شروع شد و به حرکت درآمد ، در عمق ، قدرت ، فعالیت و جدیت خود ، به امام خمینی (قدس سره) بر می گردد . اوست که همه این ابعاد را به مقاومت بخشید.(بهار 1/5/1379)

 

بدین ترتیب امام خمینی یگانه مصدر حاکمیت قانونی در حزب الله لبنان تبدیل گردید. به گونه ای که این حزب ، کلام امام خمینی را می پذیرفت و به آن عمل می کرد. این گفته حسین موسوی(ابوهشام) هنگامی که می گوید:((ما در سطح سیاسی ، عقیدتی و مذهبی تابع عقاید و نظرات امام خمینی هستیم)) موید این مطلب است.

همچنین چندی پیش شیخ نعیم قاسم ، معاون دبیرکل حزب الله لبنان در گفت‌وگو با شبکه المیادین با بیان اینکه وجه تسمیه «حزب الله» لبنان برگرفته از «حزب الله» ایران است گفت: در ابتدای دهه هشتاد قرن گذشته بود که 3 گروه اسلامگرای بزرگ لبنانی تحت رهبری امام راحل با یکدیگر متحد شدند.

 

 به همین دلیل حزب الله  مهم ترین ویژگی خود را در پیوند دادن مردم با ولی فقیه می داند؛ ولی فقیهی که نباید ضرورتا لبنانی باشد ، زیرا این جغرافیای اسلام است ؛ نه جغرافیای لبنان که مرز و عرصه فعالیت های حزب الله را مشخص می سازد. سید ابراهیم الامین در این خصوص گفته است: ((ما در روند تصمیم گیری سیاسی صرفا بر فقیه تکیه داریم. فقیه ، مرز جغرافیایی نمی شناسد؛ بلکه این مشروعیت اسلامی است که فقیه را معرفی می کند. به همین شکل ، هیچ فاصله ای میان مسلمانان لبنان و مسلمانان ایران وجود ندارد. ما در لبنان خود را جدا از انقلاب اسلامی ایران نمی دانیم ، به ویژه در مورد بیت المقدس از خدا می خواهیم که ما را به عنوان بخشی از ارتشی به حساب آورد که امام خمینی تمایل به تشکیل آن برای آزادسازی بیت المقدس دارد. ما از فرامین امام پیروی کرده و به جغرافیا اعتقادی نداریم.))*

انتهای پیام/

...............................................................

 

(1)روزنامه النهار ، 4 اکتبر1995

(2)اسداللهی، 1382:177)

(3)http://www.noormags.ir

(4)http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/3814/4846/40278

(5)http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930226000781